GRGEČ (Perca fluviatilis) KAO BIOINDIKATOR ZAGAĐENJA AKUMULACIJA TOKSIČNIM ELEMENTIMA

Abstract

Istraživanje je vršeno 2017. godine na šest akumulacija u Srbiji izgrađenih sa različitom namenom: vodosnabdevanje (Garaši), proizvodnja električne energije (Vlasina, Perućac, Zaovine i Međuvršje) i rekreacija (Savsko jezero), različitih karakteristika i stupnjeva eutrofikacije. Analiza As, Cd, Cr, Cu, Hg, Pb, i Zn u uzorcima vode, sedimenta, jetri, škrgama i mišiću grgeča izvršena je optičkom emisionom spektroskopijom sa induktivno spregnutom plazmom (ICP-OES). Histopatološke (HP) analize jetre i škrga i Fultonov faktor kondicije (CF) korišćeni su kao biomarkeri. Izračunate su vrednosti indeksa opterećenja zagađenjem (PLI), stepena kontaminacije (Cd), potencijalnog ekološkog rizika (RI) i rizika po zdravlje ljudi (THQ i TR). Koncentracije elemenata varirale su značajno između tkiva, kao i između ispitivanih akumulacija. Škrge su bile pod najvećim pritiskom zagađenja. Zabeležen je nizak nivo HP promena. Prema vrednosti PLI, sediment svih ispitivanih akumulacija bio je kontaminiran, ali su niske vrednosti zabeležene za Cd i RI. Veće vrednosti PLI, Cd, RI, i TR imale su akumulacije za proizvodnju električne energije. Na osnovu dobijenih rezultata može se zaključiti da su akumulacije za proizvodnju električne energije pod najvećim antropogenim pritiskom i/ili imaju lošiju politiku upravljanja zagađenjem u poređenju sa ostalim tipovima akumulacija.