Životna sredina i aspekti društveno-ekološke razmene

Abstract

Održivi razvoj i zaštita životne sredine, kao i problemi resursnih i biotehnoloških ograničenja rasta grada, samo su neka od urbanističkih tema koja su postala aktualna, ako ne i ključna za život i budućnost svakog velikog grada i svakog odgovornog društva. Diskusije o globalnim problemima životne sredine i o mogućnosti za „održivu“ budućnost uobičajeno ignorišu urbano poreklo mnogih problema u okviru pitanja zaštite životne sredine. Prirodni ili ekološki uslovi i procesi ne deluju odvojeno od društvenih procesa, stoga su postojeći društveni i prirodni uslovi uvek rezultat složene transformacije postojeće konfiguracije koje su same po sebi i prirodne i društvene. Jedna od glavnih karakteristika savremenog urbanog života je sveprisutna potreba za društveno i materijalno metabolisanom prirodom u cilju održivog urbanog života. Zato, ne bi trebalo da čudi, da je u praksi svakodnevnog života urbana priroda osnovno materijalno i simboličko dobro koje produbljuje urbane društvene klasne i polne konflikte i borbe, kao i kulturne podele oko njegove upotrebe i kontrole. Prostorna raspodela ograničenih prirodnih resursa tesno je uzročno-posledično povezana sa problemima neujednačenih urbanih društveno-ekoloških promena. U tom smislu sastavni deo ekoloških studija postala su i pitanja društvene pravde. Ovaj rad postavlja pitanja destrukcije i transformacije prirode kroz procese urbanizacije sa istorijsko-materijalističkog gledišta, pre nego iz savremene perspektive pokreta za pravdu životne sredine. S obzirom da su glavni problemi životne sredine u bliskoj vezi sa procesom urbanizacije glavni cilj ovog rada je da istraži umrežene procese društveno-ekološke razmene koji omogućavaju da se sagledaju i razumeju povezani ekonomski, politički, društveni i ekološki procesi koji formiraju urbane pejzaže.