Sustainable development of Belgrade: How to improve environment using the urban experience

Abstract

Održivost gradova je u naporima implementacije Agende 2030 prepoznata kao jedan od najvažnijih zadataka savremenog društva i kao takva konkretizovana u cilju broj 11. Na koji način planirane mere u ovom cilju implementirati u svakodnevnicu gradova u Republici Srbiji je pitanje koje je usvajanjem Agende 2030 dodatno aktuelizovano. Koristeći istorijsko-interpretativni pristup u domenu urbanih studija, analizu i kvalitativno istraživanje ekoloških aspekata urbanih struktura ovaj rad stavlja u perspektivu urbanističke postavke iz istorije urbanizacije Beograda koje su imale pozitivan odnos u cilju adekvatne društveno-ekološke razmene, odražavale postojanje brige donosioca odluka o zaštiti životne sredine i uticale na unapređenje kvaliteta života njegove populacije. Poslednjih decenija je izražena svest da se učini više u smislu unapređenja urbanog okruženja, kako bi se pomirile društveno-ekonomske težnje čoveka sa njegovom pripadnošću prirodi. Globalna ekološka paradigma uticala je da arhitektonsko i urbanističko projektovanje napreduje kroz projekte za očuvanje životne sredine primenom savremenih tehničko-tehnoloških rešenja i putem održivog urbanističkog planiranja. Određene nedoslednosti u razvoju Beograda u postsocijalističkom tranzicionom periodu doprinele su vidljivosti generisanih urbanističkih problema. Radi napred navedenog javila se vitalna potreba za regeneracijom gradske strukture u pravcu postizanja održivog razvoja grada. U tom kontekstu ovaj rad otvara pitanja unapređivanja savremene arhitektonske i urbanističke prakse u Beogradu u cilju smanjenja pritisaka kontinuirane urbanizacije na životnu sredinu. Rezultati su potvrdili potrebu da se pozitivni principi sa aspekta društveno-ekološke razmene, koji su korišćeni u urbanizaciji Beograda u prošlosti, koriste kao modeli u kreiranju inovatnih pristupa u održivom urbanom planiranju. Na taj način bi se približili konceptu savremenog, održivog društva i implementirali na adekvatan način cilj 11 Agende 2030 koji se odnosi na razvoj gradova koji su sigurni, inkluzivni i otporniji na opasnosti kojima su izloženi.

The sustainability of cities has been recognized in the UN 2030 Agenda, as one of the most important tasks of contemporary society. The adoption of 2030 Agenda has put a spotlight on the mechanisms of implementation of this task in everyday life of Serbian cities. Herein, we applied historical-interpretive, qualitative methods in the analysis of environmental aspects of urban structures from the perspective of urban concepts in the history of Belgrade that have had a positive impact on social-environmental exchange, environmentally responsible policy making, and the quality of life achieved by its residents. Over the past few decades, the awareness about the importance of urban environment improvements in reconciling the socioeconomic aspirations with man’s connection to nature, has been raised. The global ecological paradigm has facilitated architectural and urban design to advance via environmental protection projects that apply modern technology and sustainable urban planning. The inconsistencies in the development of Belgrade during the post-socialist transition period contributed to the visibility of urbanistic problems. All this produced an urgent need for city structure regeneration and sustainable urban development. In this context, it is essential to search for potential improvements of the contemporary architectural and urban practice that could alleviate the pressure of ongoing urbanization on the environment. Our findings show that positive principles of social-environmental exchange that have been employed in the previous period of urbanization of Belgrade represent viable models for creating innovative approaches in sustainable urban planning. This could help in implementing the concept of modern sustainable society and in making cities inclusive, safe, resilient and sustainable (2030 Agenda Goal 11).